Wij zijn Europa

13 februari 2024 - Sinds 1 januari en nog tot tot 30 juni 2024 neemt België het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie (de 'Raad') waar. In dat kader maakte Lieve Blancquaert vijf maanden lang een roadtrip door Europa. Ze was erbij toen op 9 november 1989 de Berlijnse Muur viel. De euforie van die dag maakte van haar een overtuigde Europeaan. Een kleine 35 jaar later – en 1 ​ jaar vóór de Europese verkiezingen – trekt ze samen met haar assistente en goeie vriendin Marij op roadtrip door ons continent, ter voorbereiding van een expo en een boek. Overal waar ze komt, ontmoet ze mensen, legt ze hen vast op beeld, en polst ze naar hun gevoelens en overtuigingen in actuele kwesties die haar nauw aan het hart liggen. Samen reizen ze door de 27 lidstaten van de Europese Unie en doorkruisen ze ook het Verenigd Koninkrijk: 33.000 kilometer om op heel persoonlijke manier te polsen naar de uitdagingen van het Europa dat zij – en wij – nalaten aan onze kinderen.

Eerste halte is Berlijn, waar het Europese verhaal voor Lieve in ’89 echt begon. Ze praten er met gewone Berlijners over de voor- en nadelen die de eenmaking van Europa hen heeft gebracht. Vervolgens reizen ze naar Polen om na te gaan of de westerse invloeden er voor meer eenheid of net voor meer verdeeldheid hebben gezorgd in de samenleving.

Ze reizen door de Tsjechische bossen – of wat daarvan overblijft. Ze krijgen de security van één van de grootste bruinkoolmijnen van Polen achter zich aan, en worden in de Italiaanse Dolomieten overweldigd door de kracht van één van Europa’s mooiste gletsjers. Op weg naar het Zuiden praten ze met migranten en met mensen die hun nek voor hen uitsteken. Ze verkennen een gevaarlijke migratieroute door de bergen, en ontdekken plekken waarvan ze niet vermoedden dat ze bestonden in Europa. Ze maken ook de oversteek naar het Verenigd Koninkrijk om te polsen hoe het vier jaar na de Brexit met dat land is gesteld. In het noorden van Europa gaan ze na waarom de Scandinaviërs zo gelukkig zijn en ontdekken er de kracht van gelijkheid. In de Baltische staten duiken ze onder in een vrijwillig vrouwenleger, maken er kennis met de Baltische nationale trots, en stuiten er op de nieuwe Muur van Europa.

Deze unieke reis mondt uit in een aaneenschakeling van warme ontmoetingen met mensen van uiteenlopende afkomst en pluimage. Op die manier wordt de reeks ook een eigenzinnige weerspiegeling van het bonte mozaïek dat wordt gevormd door de veelkleurige en veelstemmige Europese bevolking.

De afleveringen

Aflevering 1

Samen met haar assistente en goeie vriendin Marij houdt Lieve halt in Berlijn, waar met de val van de Muur in 1989 het eengemaakte Europa ontstond. De euforie van die dag maakte van haar een overtuigde Europeaan. Vandaag peilt ze naar de gevolgen van de eenmaking in gewone mensenlevens aan beide kanten van de Muur. Ze reist verder naar Polen, en stelt vast dat de eenmaking niet per se heeft geleid tot minder verdeeldheid onder de mensen – bijvoorbeeld in hun houding tegenover LGBTQ-personen.

Aflevering 2

In deze aflevering reizen Lieve en Marij in het spoor van de klimaatopwarming door Centraal-Europa. Ze trekken door de Tsjechische bossen – of wat daarvan overblijft. Ze krijgen de security van één van de grootste bruinkoolmijnen van Polen achter zich aan, reizen door het klimaatbewuste Oostenrijk, en worden in de Italiaanse Dolomieten overweldigd door de kracht van één van Europa’s mooiste gletsjers: de Marmolada, die recent het decor vormde voor een tragische gebeurtenis.

Aflevering 3

In deze aflevering rijden Lieve en Marij door het Zuiden van Europa. Ze houden halt in Ventimiglia, ook wel het Italiaanse Calais genoemd, praten met mensen die hun nek uitsteken voor dakloze migranten, en verkennen de ‘Passo della Morte’ – een gevaarlijke migratieroute door de bergen. Ze doorkruisen het Spaanse binnenland, dat te kampen heeft met een verregaande ontvolking. En zetten koers naar het zuiden van Spanje, waar ze plekken ontdekken waarvan ze niet wisten dat ze bestonden in Europa.

Aflevering 4

Lieve en Marij maken de oversteek naar het Verenigd Koninkrijk om te polsen hoe het met dat land is gesteld, vier jaar na de Brexit. Ze peilen naar de Britse fierheid in de schaduw van Windsor Castle; houden halt in Boston, waar 75,6% voor ‘Leave’ stemde; wagen zich aan een bezoek van Blackpool, waar de belabberde staat van de Britse gezondheidszorg schrijnend zichtbaar is; en maken kennis met de Schotse eigenzinnigheid… Dit alles uiteraard overgoten met een sausje van typisch Britse humor.

Aflevering 5

Lieve en Marij komen aan in Scandinavië, met z’n bekende Nordic Model vaak gezien als hét voorbeeld voor Europa. Ze gaan na waarom de Scandinaviërs zo gelukkig zijn en ontdekken er de kracht van gelijkheid. Ze ontmoeten er de eerste vrouwelijke Imam van Scandinavië; ontdekken hoe ook mannen openlijk over hun gevoelens kunnen praten; en vernemen hoe een milde aanpak van daklozen positieve resultaten kan afwerpen. Uiteraard duikt Lieve er ook in een Finse sauna. Of dat probeert ze althans…

Aflevering 6

In deze laatste aflevering peilen Lieve en Marij naar de gespannen relatie van de Baltische volkeren met grote buur Rusland. Ze duiken onder in het vrijwillige vrouwenleger in Estland en bezoeken Narva, een stadje op de Russische grens. ​ Ze maken kennis met de nationale trots van de Letten en ontmoeten de gevluchte bezielster van Meduza, het grootste onafhankelijke Russischtalige nieuwsplatform. En in Litouwen ontdekken ze, in het zog van Wit-Russische vluchtelingen, de nieuwe Muur van Europa.

De expo

Naast het programma is er ook de expo Wij zijn Europa, ​ een informatieve, avontuurlijke en emotionele weergave van de reis, met de mooiste portretten die Lieve onderweg maakte. De expo start en landt in Mechelen, van 16 maart tot en met 30 juni 2024. Deze tentoonstelling is een coproductie van Kunsthal Mechelen en Mechelen Feest/Construct Europe en is te zien zijn in de tentoonstellingszalen in Cultuurcentrum Mechelen.

Het boek
​

Het bijhorend boek Wij zijn Europa - Ontmoeting met een continent is een publicatie van Hannibal Books in samenwerking met VRT CANVAS. Het verschijnt gelijktijdig met de reeks. ​ Voor meer informatie [email protected] – Natacha Hofman

Hieronder vind je een selectie van de foto's die ​ Lieve Blancquaert tijdens haar roadtrip maakte.

Lieve Blancquaert is beschikbaar voor interviews op woensdag 21 februari op VRT. Graag een seintje via [email protected].

Wij zijn Europa vanaf dinsdag 5 ​ maart om 21.20 uur op VRT CANVAS en VRT MAX