Wat mag nog? 'Sarah in Wokeland' zoekt het uit.

Donderdag 16 november 2023 - Na het bekroonde Sarah in Genderland, trekt Sarah Vandeursen dit keer naar Wokeland. Woke is één van de meest besproken en misbruikte woorden van vandaag. Het debat laait hoog op en wordt vooral via (social) media-kanalen gevoerd. Je bent voor of tegen en nuance is ver te zoeken. Maar wat betekent woke precies? Waar komt het vandaan?  En waarom lokt het zoveel heftige reacties uit? Allemaal vragen die Sarah in Wokeland wil uitzoeken.

Sarah groeide op in een tijd waarin ze het gevoel had dat iedereen alles mocht zeggen en met alles mocht lachen. Vandaag leven we in een andere tijd en blijken sommige woorden gevoelig en zelfs kwetsend te zijn. Toch lopen we er met z’n allen wat in verloren. Want wat mag er nog wel en wat niet? In Sarah in Wokeland wil Sarah ook onderzoeken waar de grenzen van humor liggen en of artistieke vrijheid zijn beperkingen heeft. Ze kijkt ook in eigen boezem, want in het verleden ging ze al wel eens een grens over.

Sarah Vandeursen: “Het radicale karakter en alle storm die rond het woord woke hangt, intrigeerde me en gaf me een goede reden om er iets rond te maken. Daardoor ben ik met frisse tegenzin aan de reeks Sarah in Wokeland begonnen. Ik heb niet op alle vragen die ik had een duidelijk antwoord gekregen. Maar door me te verdiepen in die ultra gelaagde materie ben ik milder en begripvoller geworden naar andere mensen toe en ik voel me eigenlijk vrijer dan ooit.”

Aflevering 1: Mogen we alles nog zeggen? ​ ​

In de tijd dat men nog het gevoel had dat alles gezegd mocht worden, las Sarah boeken over Winnetou, was het n-woord bijna mainstream en keken de schoolboeken nogal eenzijdig naar de kolonisatie. Vandaag leven we in een heel andere tijd en in de media gaat er haast geen dag voorbij zonder dat het woord ‘woke’ valt. Sarah wil weten wat dit woord nu juist betekent en waarom het zo gevoelig is. Ze spreekt af met Raïssa Peeters die woke and proud is. Bart De Wever vindt woke dan weer ronduit gevaarlijk en houdt een pleidooi langs de Vlaamse universiteiten. De studenten die naar zijn lezingen komen luisteren, weten niet goed wat ze ervan moeten denken.

De discussie rond woke heeft ook onze taal enorm beïnvloed, daar weet taalkundige Vivien Waszink alles over. Zij schreef het boek “Dat mag je ook (al niet meer) zeggen.“ Ook in de mode zijn er gevoeligheden. Brandon Wen, de directeur van de modeacademie is van Chinees-Spaanse afkomst en beseft dat de artistieke grenzen in woke-tijden niet altijd even helder zijn.

Aflevering 2: Mag er nog gelachen worden?

Sarah is zelf veel met humor bezig en vraagt zich af of je vandaag nog met alles mag lachen. Ze gaat langs bij de carnavalisten van Aalst Carnaval die een paar jaar geleden in een internationale mediastorm terechtkwamen door hun praalwagen met joodse karikaturen. ​

Ze wil ook weten of populaire comedians tegenwoordig meer rekening houden met gevoeligheden in hun shows. Ze gaat langs bij ‘de king of comedy’ Alex Agnew die graag eens tegen de schenen schopt. Philippe Geubels die in zijn reeks Taboe de grenzen verkent samen met mensen om wie je eigenlijk niet mag lachen. Tisjeboy Jay is het alterego van Jay Francis, iemand die zich op de wokeschaal eerder aan de anti-kant lijkt te begeven. En Serine Ayari die letterlijk en figuurlijk over de grens gaat. Ze treedt op in Parijs en New York en kreeg al serieus wat bagger over zich. Zij vindt dat je fouten mag maken, zolang je je daar maar voor verontschuldigt. Iets wat VRT ook deed toen het een aantal afleveringen uit de reeks FC De Kampioenen schrapte omdat er onder meer het n-woord werd gebruikt. Charly Badibanga, podcastmaker en coach van The City Pirates is superfan van het eerste uur. Als kind had hij het niet door, maar nu beseft hij hoe denigrerend sommige scènes zijn, toch vindt hij dat de reeks niet gecanceld moet worden.

Ook Sarah wil in eigen boezem kijken. Tijdens haar periode bij de cultpopgroep Kenji Minogue heeft ze dingen gedaan die ze nu niet meer zou doen. Vooral foto’s waar ze poseert met blackface doen haar twijfelen of ze zelf niet gecanceld moet worden. Ze trekt ermee naar haar gasten en de reacties die ze hier op krijgt zijn niet min.

Aflevering 3: Vinden we elkaar in het midden?

Het debat is zo gepolariseerd dat Sarah op zoek wil gaan naar verbinding en begrip. En of we elkaar misschien ergens in het midden kunnen vinden. Eén van de meest gepolariseerde discussies gaat over de vlag van de voetbalsupporters de Buffalo’s. Al sinds 1924 tooit een Sioux opperhoofd de vlag van KAA Gent. Theatermaker Chokri Ben Chikha vindt het logo een misplaatst symbool van het koloniale verleden en zou het liever zien verdwijnen. Om het debat te openen haalde hij er Navajo-kunstenaar Tomahawk GreyEyes bij. Die hield een ritueel waarbij hij de vlag in brand stak. De dag nadien stond het in alle kranten en de reacties op social media waren vernietigend.
​

Michael Opgenhaffen, professor aan de KULeuven deed onderzoek naar online polarisering en weet perfect hoe het systeem werkt en hoe de beide polen elkaar versterken. Daardoor krijgen we het gevoel dat de wereld alleen maar bestaat uit extreme meningen, nochtans is de dialoog aangaan de beste remedie. Charly Badibanga zoekt die verbinding wel en nodigt in zijn podcastreeks Talks with Charly graag mensen uit die enorm ver van hem afstaan om eens echt naar elkaar te luisteren. En op microschaal zijn Raïssa Peeters en haar man Lieven een perfect voorbeeld van hoe woke soms tussen een koppel komt in te staan en hoe zij daar uitraken. Acteur Tom Vermeir schreef een manifest over hoe hij als witte hetero cisman vandaag erg onder vuur ligt. Actrice Patricia Kargbo schreef daar een hevig antwoord op. Wat begon uit heel wat woede naar elkaar toe, eindigde in de theatervoorstelling Bagger waarin ze elkaar terugvonden.