Nomaden bij Vranckx: vier nieuwe reportages

Vrijdag 27 oktober 2023 - Een nieuwe lichting jonge reporters trok opnieuw de wereld in voor een nieuwe Nomadenreeks. Vanaf zaterdag 4 november krijg je in Vranckx vier weken lang boeiende reportages te zien over diverse wereldse thema's.

Paradijs niet te koop - zaterdag 4 november

Barbuda is een paradijs op aarde: een klein Caribisch eiland met prachtige stranden en helder water vol vissen en kreeft. Opmerkelijk: op Barbuda is land niet te koop. Er is een systeem van gemeenschappelijk grondbezit. Maar daar komen barsten in, nu projectontwikkelaars hun oog op het eiland hebben laten vallen.

Barbuda maakt deel uit van de tweelingstaat Antigua en Barbuda. ​ Het eiland is 124 vierkante kilometer groot en er wonen zo’n 1600 mensen. Privé-grondbezit bestaat er niet en dat werd vastgelegd in de Land Act van 2007. Maar premier Gaston Browne ziet de kustlijn als een bron van inkomsten voor zijn regering en verleende toch een lease aan buitenlandse investeerders voor de bouw van de Barbuda Ocean Club. Een privé-paradijs met onder andere een golfterrein en een jachthaven.

Jackie Frank is ex-ondervoorzitter van de lokale raad en ziet het met lede ogen aan. “Dit gaat om een groepje mensen dat een stuk van Barbuda wil bezitten. De overheid wil er munt uit slaan. Maar de inwoners van Barbuda niet.”

Ook de bouw van de internationale luchthaven ligt onder vuur. Premier gaf daartoe de opdracht na de verwoestende orkaan Irma in 2017. “Het was allemaal gepland”, zegt Marinebioloog John Mussington. “De wederopbouw werd vertraagd en er werden obstakels in de weg gelegd. Ik had al gehoord van rampenkapitalisme. Maar dit is de eerste keer dat ik het meemaak.”

Mussington en Frank daagden de centrale overheid voor de rechter. De zaak komt op 8 november voor in de Privy Council van het Verenigd Koninkrijk in Londen.

Een reportage van Lieven Bulckens en Line Algoed.
​Met steun van het Fonds Pascal Decroos.

Mondai: Jōhatsu - zaterdag 11 november

Als mensen van de ene op de andere dag verdwijnen door sociale druk, financiële, huiselijke of mentale problemen, noemen ze dat in Japan jōhatsu. Letterlijk betekent het verdamping. Het fenomeen wordt in Japan niet erkend en zo blijft het onder de radar. Nomaden Robbe Van der Vloet en Arend Bucher trekken naar Japan op zoek naar jōhatsu.

Jōhatsu is mondai in Japan, wat zoveel betekent als een probleem. Fotograaf Kanagawa Shingo kwam tijdens zijn jeugd in aanraking met dat probleem. “Toen ik in de lagere school zat, verdween mijn vader geregeld en dan kwam hij na een tijd ook weer terug.” Door zijn ervaring besloot Kanagawa een fotoproject rond jōhatsu te maken om het uit de taboesfeer te halen. ​
​
​Koyama Gorō was zelf ooit jōhatsu. Hij verdween een tijdje tijdens zijn studietijd. Nu is hij privédetective, gespecialiseerd in het opsporen van jōhatsu. “Wanneer ik me probeer in te beelden hoe de verdwenen persoon in kwestie zou denken, grijp ik terug naar hoe ik dacht toen ik jong was.” En zo probeert Koyama jōhatsu te herenigen met hun families.

Sommige jōhatsu keren nooit meer terug. Ze zien geen uitweg meer. “Verdwijning, of jōhatsu, is volgens mij precies hetzelfde als zelfmoord”, zegt Yukio Shige. “Want mensen die aan zelfmoord denken, proberen ook te ontsnappen.” Yukio Shige doet aan zelfmoordpreventie. Hij patrouilleert elke dag langs de kliffen van Tōjinbō. Daar probeert hij mensen met duistere gedachten te detecteren en te helpen.

Een reportage van Robbe Van der Vloet en Arend Bucher.
​Met steun van het Fonds Pascal Decroos.

Venezuela op de vlucht - zaterdag 18 november

Voedseltekort, een complete instorting van de economie, politieke onrust. De crisis is compleet in Venezuela en dat al meer dan tien jaar zo. Miljoenen Venezolanen zijn op zoek naar een beter leven in een ander land. Nomade Gillian Moreel trok naar Ecuador, in het spoor van de vluchtelingen.

“Een kip verdiende er meer dan ik”, zegt een jonge vader die zijn thuisland ontvluchtte, ‘’Ik verdiende maar enkele dollars per maand en zo werden eieren onbetaalbaar voor mij.” Alejandro is de steun die hij in Ecuador ontving, dan ook ontzettend dankbaar. “In Venezuela kon ik nauwelijks eten voor mijn gezin kopen. Hier in Ecuador heb ik mijn eigen pizzeria en kan ik zelfs aan Venezolanen die net zijn toegekomen in Ecuador, mijn eigen gemaakte pizza’s uitdelen. Gratis.”

Het straatbeeld in Cuenca bestaat uit een groot deel Venezolaanse vluchtelingen. Sommigen bekostigen hun basisbehoeften door vuilniszakken op straat te verkopen. Anderen komen onwetend en hopeloos in een nieuw land terecht, en grijpen elke kans die ze tegenkomen. “Het lijkt makkelijk om geld te verdienen, maar dat is het zeker niet’’, getuigt een Venezolaanse mama die vijftien dagen eerder in Ecuador toekwam. Ze zag geen andere mogelijkheid dan aan de slag te gaan als sekswerker.

Rygkhen was leider van een oppositiepartij in Venezuela. Hij moest vluchten omdat hij bedreigd werd. “Toen m’n dochter me aan de telefoon vertelde dat ze al dagenlang niet had gegeten en dat ook zij werd gezocht, had ik alles op alles gezet om haar zo snel mogelijk tot in Ecuador te krijgen.” Ze leven nu allebei in Ecuador en zijn relatief gelukkig. “Al missen we het warme klimaat”, lacht Rygkhen.

Een reportage door Gillian Morreel.

Yangambi: Een klimaat van spanning - zaterdag 25 november

Midden in het Congolese, tropische regenwoud ligt Yangambi, een natuurreservaat waar wetenschappers de klimaatverandering bestuderen. Daarvoor hebben ze een ongeschonden stuk bos nodig. Maar dat zorgt voor spanningen met de lokale bewoners, want zij gebruiken het bos om te overleven.

Al sinds de jaren dertig wordt er in Yangambi onderzoek gedaan. In de tijd van Belgisch-Congo naar landbouwgewassen. Maar sinds enkele jaren naar klimaatverandering. Want het oerwoud vormt een belangrijke buffer tegen de opwarming van de aarde.

Midden in het bos staat een hoogtechnologische toren waar onderzoekers metingen uitvoeren. “We willen dat op de lange termijn doen”, zegt doctoraatsstudent Thomas Sibret van de UGent. “Dan is het toch wel de bedoeling dat dit bos ook bos blijft. Maar ontbossing is hier wel een uitdaging.”

De Congolese boeren die rond de toren wonen, hebben hout uit het bos nodig om te koken en ook land om voedsel te verbouwen. “We willen het bos niet uit handen geven”, zegt Paris Olendja. “Ons dagelijks leven hangt ervan af. Ieder jaar stijgt het aantal inwoners in ons dorp. Waar gaan onze kinderen wonen?”

Professor Wannes Hubeau van het Afrikamuseum gelooft wel dat het onderzoek net kan helpen. “Met onze data kunnen we inschatten hoe waardevol die bossen zijn. Ons onderzoek kan een prijs plakken op bosbehoud.” Boeren als Paris kunnen dan vergoed worden om zorgzaam met het bos om te springen. Maar voorlopig blijven de meeste internationale klimaatfondsen dode letter en blijft er een ongemakkelijke spanning hangen rond Yangambi. ​

Een reportage van Carl Theunis.
​Met steun van het Fonds Pascal Decroos.

Over de Nomaden: de Nomaden zijn een wisselende groep van jonge freelance reporters onder de vleugels van Rudi Vranckx en zijn redactie.