Nieuw op Canvas: Wij, vrouwen
De positie van vrouwen in onze samenleving – vanaf dinsdag 11 oktober
20 september 2022 - De strijd voor een gelijkwaardige positie en vertegenwoordiging van vrouwen en mannen in Vlaanderen is al meer dan een eeuw oud. Er zijn grote stappen gezet, maar we zijn er nog niet. Aan de hand van getuigenissen en archiefbeelden schetst de vierdelige reeks Wij, vrouwen de evolutie van de positie van vrouwen in onze samenleving, zowel privé als in het publieke leven.
Droom en daad
Hoe hebben foute verwachtingen, opvoeding, glazen plafonds, discriminatie, druk, vooroordelen of andere obstakels het vrouwen de voorbije decennia moeilijk gemaakt om zich optimaal te ontplooien? Bijvoorbeeld op het gebied van opvoeding, onderwijs, huwelijk, gezin, seksualiteit, werk en politiek. Hoe zijn ze daarmee omgegaan? Wat hebben actiegroepen, politica’s en individuele vrouwen kunnen veranderen? En hoe ervaren vrouwen al die obstakels vandaag?
Vrouwen aan het woord
In Wij, vrouwen brengen vrouwen van alle leeftijden en standen hun verhaal, samen met politica’s, boegbeelden van de vrouwenbeweging en voormalige ‘Dolle Mina’s’. Hun getuigenissen worden geïllustreerd met straffe archiefbeelden. Het zijn nu eens onthutsende en dan weer grappige verhalen over de opvoeding tot huishoudster, knokken om te mogen studeren, de verovering van de mannenberoepen, seksuele taboes en mannen die het nog altijd beter denken te weten. De vier afleveringen focussen achtereenvolgens op seksualiteit, huwelijk en gezin, beroepsleven en de politiek.
Wij, vrouwen hanteert daarbij de beproefde formule van Kinderen van…: het hele historische én actuele verhaal wordt verteld door betrokken getuigen die de kijker recht aankijken.
Een verrassende blik achter de schermen van de strijd voor vrouwenrechten. Vaak verbluffend archiefmateriaal dat niet in de laatste plaats het seksisme van onze eigen openbare omroep te kijk zet. En achttien vrouwen die je meeslepen in hun verhaal en je met diep respect achterlaten.
Wij, vrouwen: vanaf dinsdag 11 oktober om 21.20 u. op Canvas en op VRT MAX.
Aflevering 1: Baas over eigen lijf
Dinsdag 11 oktober
"Toen is de pastoor aan onze pa komen vragen hoe dat dat kwam, dat er geen kinderen meer kwamen.“
Margot Roggen
Vrouwenrechten zijn nog niet verworven. Dat bewijst de actualiteit. In deze eerste aflevering getuigen vrouwen hoe tot in de jaren 60 maandstonden, anticonceptie, seksueel genot taboe waren. “Doet uw ogen toe en bidt dat het rap voorbij is,” kreeg een getuige van haar oma te horen. Pas in de jaren 70 eiste de radicale vrouwenbeweging met spectaculaire en vaak grappige acties het recht om baas over eigen lijf te zijn. Toch bleven verkrachting en seksuele intimidatie lang onbespreekbaar, zoals #Metoo aantoont.
De eerste aflevering van Wij, vrouwen pikt in op de rechtstreekse aanleiding voor het programma: de onophoudelijke stroom verhalen en schandalen rond #Metoo. Die maakt duidelijk dat de strijd voor vrouwenrechten, voor gelijkheid en respect nog lang niet gestreden is. De strijd van vrouwen om vrij hun seksualiteit te beleven zonder belaagd te worden, duurt al decennia. Zo vertellen enkele oudere getuigen hoe zelfs hun maandstonden in hun katholieke gezin totaal taboe waren. Om een maandverband vragen als de mannen in de buurt waren? Doodzonde!
Ze kunnen daar nu wel om lachen, maar het ontbreken van enige seksuele voorlichting heeft vrouwen parten gespeeld tot ver in de jaren 70. “Wij wisten niet wat een clitoris was.” Componiste Moniek Darge vertelt: “Toen ik mijn eerste vriend aan mijn grootmoeder voorstelde, nam ze mij apart: Af en toe 's nachts in bed gaat er zoiets heel raar gebeuren. Weet ge wat dat ge dan doet? Ge doet uw ogen toe en ge bidt dat het rap voorbij gaat zijn.” Niet te verwonderen dat seksueel genot enkel voor mannen weggelegd leek. “Vrouwen die daarvan genoten, daar was toch wel iets pervers aan. Dat kon eigenlijk niet. Dat was eigenlijk niet normaal.”
De katholieke kerk hield nauwgezet in de gaten dat seks uitsluitend gericht was op het voortbrengen van nageslacht. Anticonceptie was des duivels. Margot Roggen groeide op in een Limburgs dorp: “Wij zijn thuis met tien kinderen en tussen de achtste en de negende zit een viertal jaar. Toen is de pastoor aan onze pa komen vragen hoe dat dat kwam, dat er geen kinderen meer kwamen.“ Een kind krijgen buiten het huwelijk was een schande: “Zo’n vrouw stond aan de rand van de maatschappij. Dat was krapuul.” De introductie van de pil eind jaren zestig heeft dan ook het leven van zowat alle vrouwen veranderd. Maar de Kerk bleef zich verzetten. Margot maakte zelfs mee dat de huisdokter haar zeer katholieke ouders contacteerde toen ze hem om de pil vroeg.
In 1970 kwam het verzet tegen de seksuele bevoogding op gang. Groepen als Dolle Mina voerden allerlei acties om seksuele en andere vrijheden voor vrouwen op te eisen. Zo slaagden ze erin één van hen als kandidate tot in de finale van Miss België te krijgen. De missenparade werd een ophefmakend protest tegen de 'vleeskeuring'. Andere getuigen werden door de rechtbank veroordeeld toen ze een naaktprotest op het strand hadden georganiseerd. Maar seksuele bevrijding betekende niet dat vrouwen nu veilig waren – of zijn. Verschillende getuigen vertellen hoe ze aangerand werden en hoe ze te horen kregen dat ze dat dan wel “zelf gezocht zouden hebben”. Toen Moniek Darge 'Vrouwen tegen verkrachting' oprichtte, werd ze dan ook met vreselijke verhalen overspoeld.
Toch zijn het niet alleen mannen die vrouwen het recht ontnemen om over hun lichaam te beschikken. De verstikkende schoonheidsidealen die hen door de media, de reclame, werkgevers en zelfs andere vrouwen worden opgelegd, blijven voor veel vrouwen een emotionele last. Influencer Romy Schlimbach werd gruwelijk gepest als kind omwille van haar gewicht. Maar vandaag is ze plus size model, heeft ze een kledingwinkel, en propageert ze het nieuwe ideaal van de body positivity op sociale media.
Opvallend afwezig in deze aflevering: de strijd om het recht op abortus. Die komt aan bod in de slotaflevering 'Vrouwen aan de macht', over activisme en politiek. De twintig jaar durende campagne om abortus te legaliseren, is immers veruit de meest epische politieke strijd die de vrouwenbeweging in ons land gevoerd heeft.
Aflevering 2: ‘Vrouwen moeten hun plaats kennen’
Dinsdag 18 oktober
"Een gehuwde vrouw kon officieel zelfs geen brood gaan kopen."
Liliane Versluys
Generaties lang werd meisjes en vrouwen in hun opvoeding geleerd dat ze later hun man moesten gehoorzamen. Ze moesten zelfs hun broers dienen, die ook meer vrijheid kregen. Eenmaal getrouwd belandden ze opnieuw in een dienende rol. Tot 1976 mochten Belgische vrouwen niet over hun eigen financiën beslissen. Huiselijk geweld was een taboe. Vanaf de jaren 70 ging de vrouwenbeweging in het verweer, met vluchthuizen en cursussen zelfverdediging. De verhalen van de getuigen tonen dat gelijkheid met hun man ook nu nog altijd niet helemaal verworven is.
Decennialang werden vrouwen opgevoed tot gehoorzaamheid aan de man. Dat begon in hun vroegste kinderjaren, vertellen de getuigen in Wij, vrouwen. Niet alleen mochten hun broertjes veel meer, ze moesten ook veel minder. Helpen in het huishouden bijvoorbeeld, dat was voor de meisjes. Margot Roggen herinnert zich hoe ze op zondag vóór het ontbijt met haar moeder naar de vroegmis moest, om daarna het ontbijt te maken voor de heren des huizes, en het kostuum van haar broers klaar te leggen die met vader naar de hoogmis gingen. Khadija Zamouri, vandaag voorzitter van de Liberale Vrouwen: “Mijn moeder wilde dat ik de kamer van mijn broers opruimde. Ik was twaalf jaar en ik blokkeerde de deur van die kamer met heel mijn lijf: ik ga dat niet doen. En jij mama gaat dat ook niet doen.”
Eenmaal ze puberden werden jongens en meisjes zorgvuldig apart gehouden. De meeste koppels begonnen dan ook totaal onvoorbereid aan het huwelijk. Lieve Flour vertelt: “Mijn huwelijksnacht was helemaal niet die bekroning op het wachten die de kerk ons voorgespiegeld had. Twee totaal onervaren en onvoorbereide mensen in een bed stoppen waarvan de ene al zijn seksuele energie heeft opgespaard voor dat ene moment en de andere alleen maar eindelijk wil slapen, dat is het recept voor een mislukking.”
De vrouw is in ons land ook juridisch bijzonder lang ondergeschikt gebleven aan haar echtgenoot. De plicht tot gehoorzaamheid van de vrouw is pas in 1958 afgeschaft, en tot 1976, minder dan een halve eeuw geleden, mochten vrouwen zelfs niet over hun eigen financiën beslissen. Advocate Liliane Versluys: “Een gehuwde vrouw kon officieel zelfs geen brood gaan kopen. Men ving dat op door de theorie van het huishoudelijk mandaat. De handelaar mocht ervan uitgaan dat ze opdracht had gekregen van haar echtgenoot om dat te doen, en dat hij haar het nodige geld gegeven had.”
Maar ook nadat ze juridische gelijkheid verkregen, bleven de meeste vrouwen in een ondergeschikte rol zitten. Dat maakt hen kwetsbaar voor misbruik. Achter de deftige gevels van Vlaamse huizen bleef decennialang veel leed verborgen. Lieve Flour vertelt hoe haar man haar jarenlang emotioneel mishandelde: “Hij heeft zelfs een affiche in de inkomhal gehangen waarop hij aan iedere bezoeker liet weten wat voor een slechte huisvrouw ik was. Ik voelde mij werkelijk niks meer.” Toch durfden veel vrouwen geen scheiding aanvragen: uit angst voor de reacties, de financiële onzekerheid en het effect op de kinderen.
Wanneer het over de zelfstandigheid van vrouwen vandaag gaat, wordt meestal naar moslima’s gekeken. Het dragen van de hoofddoek wordt bijvoorbeeld als teken van onderdrukking voorgesteld. Toch is in al die tijd nog nooit ernstig onderzoek gevoerd naar die onderdrukking. De realiteit is dan ook best wel wat complexer. “Een patiënte van mij besliste om een hoofddoek te dragen” vertelt gynaecologe Leyla Yüksel. “Haar man vond dat vreselijk. Overal waar ik kom, zei hij, word ik scheef bekeken omdat mijn vrouw een hoofddoek draagt”.
Veel minder ophef is er over het ontnuchterende feit dat vrouwen, ook van Vlaamse herkomst, nog elke week 8 uur meer aan het huishouden besteden dan hun mannelijke partner. Tijdens de lockdown van 2021 waren mannen gemiddeld 4 uur langer thuis, en besteedden ze welgeteld… 6 minuten meer aan het huishouden. Bovendien is het steevast de vrouw die het gezin coördineert. Advocate Heleen Struyven: “Ik ben met mijn man echt met mijn gat in de boter gevallen. Maar toch heeft hij nog nooit moeten merken dat de kleine uit zijn kleren aan het groeien is. En onze agenda wordt door mij beheerd.”
Aflevering 3: Welkom in de mannenwereld
Dinsdag 25 oktober
"Mijn moeder wilde graag dat ik naar de huishoudschool ging. Daar leerden meisjes naaien, knippen, al dat soort handvaardigheden, tot en met leren koken."
Nelly Maes
Het onderwijs bereidt meisjes lange tijd vooral voor op het huishouden. Voor het recht om te studeren moeten ze vechten, en áls ze dan in het hoger onderwijs raken, botsen ze vaak op hallucinant seksisme bij professoren. Talrijke beroepen mogen vrouwen gewoon niet uitoefenen, en wanneer dat eindelijk toch mag, botsen ze op de carrièredrang van de mannen. Eenmaal ze trouwen, staan ze vaak onder druk om thuis te blijven of halftijds te gaan werken. Tot vandaag voelen vrouwen daarvan de gevolgen.
Lange tijd kregen meisjes en jongens het traditionele rollenpatroon al op school ingelepeld. De huishoudgerichte opleidingen die ontstonden in de negentiende eeuw, bereidden tot ver in de jaren 60 meisjes voor op hun rol als huisvrouw en moeder. Politica Nelly Maes: “Mijn moeder wilde graag dat ik naar de huishoudschool ging. Daar leerden meisjes naaien, knippen, al dat soort handvaardigheden, tot en met leren koken. Maar dat zag ik zelfs als klein meisje helemaal niet zitten.” In 1950 was dan ook maar 1 op 7 universiteitsstudenten een meisje. In 1960 was dat nog altijd maar 1 op 5. Pas in de jaren 70 nam het aantal meisjes op de universiteit fors toe. Niet dat ze daar altijd welkom waren. Moniek Darge: “Wij zitten in het auditorium voor de eerste les. Die prof komt binnen, kijkt rond en zegt: het is al erg genoeg dat ik aan vrouwen les moet geven, dat wil nog niet zeggen dat ik vrouwen wil zien. En wij moesten allemaal op de laatste rijen gaan zitten."
Talrijke beroepen mochten vrouwen lange tijd gewoon niet uitoefenen. Eenmaal ze trouwden, stonden ze vaak onder druk om thuis te blijven of halftijds te gaan werken. Maar de grofste discriminatie was de loonkloof. Eind jaren 60 verdienden arbeiders gemiddeld een derde meer dan arbeidsters. Op 16 februari 1966 legden daarom de 3.000 arbeidsters van de wapenfabriek FN in Herstal het werk neer. Hun drie maanden durende staking werd één van de meest legendarische uit onze geschiedenis, en Josette Franckson was erbij: “De mannen van de vakbond zeiden tegen de patroons: geef hun 50 centiemen extra en ze zullen het wel opgeven. Maar we hielden vol, vrouwen kwamen zelfs uit het buitenland om ons te steunen, en de vakbonden stonden buitenspel.”
Ook de plakkerige vloer en het glazen plafond op het werk hebben een lang leven. Marie-Jeanne Declerq was de eerste vrouwelijke inspecteur bij de Gerechtelijke Politie toen vrouwen daar in 1979 (!) eindelijk werden toegelaten, en werd later de eerste vrouwelijke commissaris. Veel mannelijke inspecteurs weigerden gewoon om haar te gehoorzamen. Maar de obstakels voor vrouwen die carrière willen maken, kunnen ook heel subtiel zijn: alle getuigen in deze aflevering stellen vast hoe vaak mannen zich uitsloven om hun eigen verwezenlijkingen rond te trompetten en de bijdragen van vrouwen te minimaliseren. Politica Khadija Zamouri: “Een vrouw zegt iets op een vergadering en niemand gaat erop in. Een man zegt even later precies hetzelfde, en dan wordt er wel op ingepikt.” Een fenomeen dat veel vrouwen zullen herkennen.
En ook de ongewenste intimiteiten op het werk zijn van alle tijden. Ook bij de openbare omroep. Voormalig klachtencoördinator Linda Van Crombruggen over haar eerste job bij de VRT: “We waren schietschijven voor de mannen die hier rondliepen. Er was er zelfs één die vanuit het gebouw ernaast met een verrekijker naar ons stond te gluren. Wij gingen dat melden aan onze baas, en die zei: och doe gewoon de zonnewering naar beneden.” De VRT heeft ondertussen een streng beleid tegen dit soort gedrag, maar dat is zeker niet in alle bedrijven het geval. Getuige Wendy van den Heuvel werd door twee collega’s in de val gelokt: ze ontfutselden haar met een valse naam intieme foto’s en uitspraken op een dating-app, en deelden die op kantoor. Het tweetal werkt er nog steeds, Wendy is moeten vertrekken.
Aflevering 4: Vrouwen aan de macht
Dinsdag 1 november
"Wijven moeten niet zoveel complimenten maken."
Louis Major, socialistisch politicus in 1972
Tot in de jaren 80 namen politici politica’s nauwelijks serieus en ook nu nog zijn de macho’s vaak aan de macht. Maar vrouwen organiseerden zich, verzetten zich, en veroverden hun plek. Enkele getuigen doen het verhaal van de epische strijd die de vrouwenbeweging voerde voor het recht op abortus. Toch bewijst wat gebeurt in de VS dat vrouwenrechten ook nu niet gegarandeerd zijn.
Pas in 1965 kreeg België een eerste vrouwelijke minister. Nog in 1972, vertelt politica Nelly Maes, stapten alle vrouwelijke parlementsleden op bij de eedaflegging van de nieuwe regering omdat er geen enkele vrouw in zat. Het tekende de mentaliteit van de tijd: politiek werd gezien als een mannenzaak en “wijven moeten niet zoveel complimenten maken”. Dat laatste kreeg Maes te horen van de socialistische voorman Louis Major omdat ze weigerde met de naam van haar man aangesproken te worden, zoals 50 jaar geleden de parlementaire gewoonte was. Maar ook buiten de politiek, in de revolutionaire studentenbeweging bijvoorbeeld, voerden enkel mannen het hoge woord. “De vrouwen mochten het tikwerk doen, pamfletten uitdelen, koffie zetten en het bed van de leiders verwarmen”, zegt advocate Liliane Versluys. Vrouwenrechten vonden die leiders trouwens een “bourgeoisprobleem”.
Pas in de vroege jaren ’70 radicaliseerde een deel van de vrouwenbeweging. Actiegroepen als Dolle Mina stonden openlijk vijandig tegenover de door mannen gedomineerde maatschappij, al toonden ze die afkeer vaak met humor. Drie voormalige Dolle Mina’s getuigen in de aflevering. “Eén van de eerste acties was tegen een bank waar mannen mochten roken en vrouwen niet. Toen stonden we daar met de slogan Vrouwen hebben ook recht op kanker,” vertelt Ida Dequeeker die later een boegbeeld van de vrouwenbeweging zou worden Maar ook al waren niet alle vrouwenverenigingen even radicaal, ze vormden vanaf het midden van de jaren 70 wel één front.
Dat moest ook wel tijdens de meest epische strijd uit geschiedenis van de vrouwenbeweging, een strijd die twintig jaar geduurd heeft: de strijd om het recht op abortus. Verschillende oudere getuigen herinneren zich nog de gruwelijke situaties waarbij vrouwen met breinaalden illegale abortussen uitvoerden – vaak met de dood van de zwangere vrouw tot gevolg. Later trokken vrouwen met geld naar Nederland, waar abortus wel kon. Begin jaren 80 trotseerden enkelen openlijk de wet en richtten ook in België abortuscentra op. Katie Couck was één van hen: “De rijkswacht is toen bij ons binnengevallen en heeft al het medisch materiaal en alle dossiers in beslag genomen. Maar een week later zijn wij opnieuw begonnen. Ik heb heel die week elke avond België rondgereden om in de andere abortuscentra hun reservemateriaal te gaan ophalen.”
De economische crisis zorgde in de jaren 80 voor een nieuw strijdtoneel. Margot Roggen: “Als er moest ontslagen worden, werd de vrouw ontslagen, en dan werd er tegen de man gezegd: dag hebt ge toch nog één loon”. De toenmalige regeringen discrimineerden vrouwen haast openlijk en verlaagden de werkloosheidsvergoedingen van niet-gezinshoofden. Dat waren natuurlijk vooral vrouwen. Maar in die jaren werden ook stappen vooruit gezet. In 1985 werd Annemie Neyts de eerste vrouwelijke partijvoorzitter, en Miet Smet de eerste staatssecretaris voor maatschappelijke emancipatie. Smet begon onmiddellijk een campagne om meer vrouwen te verkiezen bij de gemeenteraadsverkiezingen.
Toch blijft de politiek tot vandaag een mannenbastion. Nelly Maes: “Jonge vrouwelijke kandidaten ogen goed op de foto, ze zijn begeerlijk en ze kunnen stemmen trekken. Dat heeft de mannen altijd aangesproken. Maar vrouwen die via de politiek stap voor stap hun plek veroveren, die zien de mannen nog altijd als een bedreiging”.
Aan het slot van deze laatste aflevering vragen de getuigen zich af waar ze als vrouwen vandaag staan, wat het feminisme gerealiseerd heeft en wat er nog moet gebeuren. Verpleegkundige en oud-politica Pinar Akbas ziet het zo: “Feminisme is voor mij vooral het feit dat ik hier zit om mijn verhaal te kunnen doen. Het feminisme heeft ervoor gezorgd dat ik een naam heb. Het is dankzij het feminisme, dat ik besta.” Het laatste woord krijgt oud-VRT-medewerker Linda Van Crombruggen. Haar raad voor jonge vrouwen: “Blijf goed voor jezelf zorgen, want we zijn nu eenmaal vrouw en we moeten veel ballen in de lucht blijven houden. Maar ik wil dat ook. Ik vind dat een cadeau. Ik wil geen man zijn.”
De getuigen
Hieronder een overzicht van de 18 getuigen, gerangschikt volgens leeftijd:
- Victoire Van Nuffel (1937): wielerkampioene en cafébazin, openlijk lesbienne in een tijd toen dat allesbehalve evident was.
- Nelly Maes (1941): politica die streed tegen het seksisme in de politiek en ijverde voor vrouwenrechten.
- Gerlinda Swillen (1942): lerares Nederlands en onderzoeker VUB, militant voor gelijk loon voor gelijk werk.
- Ida Dequeeker (1943): emancipatieambtenaar VDAB, stond mee aan de basis van de Dolle Mina-beweging in Vlaanderen en werkte mee in het invloedrijke Vrouwen Overleg Komitee.
- Lieve Flour (1944): administratief medewerker in de bouwsector, groeide op in een verstikkend traditioneel milieu en overwon een vernederend huwelijk.
- Josette Franckson (1946): arbeider FN Herstal, betrokken bij de legendarische vrouwenstaking in die fabriek in 1966.
- Margot Roggen (1948): administratief medewerker in de verzekeringssector, moest als kind en later tijdens haar studies en op haar werk vaak knokken tegen mannelijke privileges en zelfs openlijke discriminatie.
- Marie Jeanne Declerq (1950): politiecommissaris, maakte carrière in het mannenbastion van de Gerechtelijke Politie.
- Liliane Versluys (1951): advocaat en beeldend kunstenaar, engageerde zich in het Leuvense vluchthuis en publiceerde het spraakmakende boek “Je rechten als vrouw” (1987).
- Moniek Darge (1952): componist, was actief bij Dolle Mina en richtte Vrouwen Tegen Verkrachting op.
- Kati Couck (1954): medewerker ABVV, actief bij Dolle Mina, richtte abortuscentrum Kollektief Anticonceptie op, begon met het Vluchthuis Gent en organiseerde cursussen zelfverdediging voor vrouwen.
- Linda Van Crombruggen (1960): voormalig klachtencoördinator VRT, getuigt over seksisme en ongewenste intimiteiten in eigen huis.
- Khadija Zamouri (1967): politica, nam afstand van haar conservatief Marokkaans islamitisch milieu, werd politiek actief bij Open VLD, ging aan de slag op kabinetten en werd Brussels parlementslid.
- Leyla Yüksel (1971): werd met volle steun van haar ouders gynaecologe en had naar eigen zeggen meer last van seksisme bij witte geneesheren dan bij Turkse patriarchen.
- Wendy Van den Heuvel (1978): administratief bediende en auteur, haar moeder werd door haar vader mishandeld. Recent lokten twee mannelijke collega’s haar in de val op een datingsite en deelden haar intieme foto’s. Ze verliet het bedrijf, maar haar ervaring inspireerde haar tot een boek.
- Pinar Akbas (1980): heeft gemengde gevoelens over haar Turkse opvoeding, ging studeren en stapte tijdelijk in de politiek, is momenteel verpleegkundige en publiceerde dit jaar haar autobiografictie “Niran en ik”.
- Heleen Struyven (1988): werkte als advocate bij gerenommeerde kantoren, maar merkte dat ook daar nog seksisme bestaat. Toch bleef ze er voor gaan… tot ze crashte.
- Romy Schlimbach (1995): werd in haar kindertijd gepest om haar uiterlijk, beleefde een eetstoornis, een opname en een zware depressie, maar vandaag is ze plus size model en influencer: body positivity is het alternatief dat ze propageert voor het verstikkende schoonheidsideaal.