Nieuw op Canvas: Barber shop - Het kapsalon als spiegel van de maatschappij
Vanaf woensdag 8 februari
In de documentaire reeks Barber shop vertelt Luc Vrydaghs (Gas Station, Madagascar, Nicaragua) op een originele manier verhalen uit de hele wereld. Het uitgangspunt is altijd een kapsalon in een bepaalde stad of plaats. Daar werpen de gesprekken van de kapper en zijn klanten een heel eigen licht op de buurt, de stad of de maatschappij waar ze wonen.
Zo gaan we op bezoek in kapsalons in Detroit (VS), New Delhi (India), Clacton-on-Sea (VK), Rio de Janeiro (Brazilië), Pretoria (Zuid-Afrika) en het Smara vluchtelingenkamp (Algerije). Via de microkosmos van die kapsalons ontdekken we een wereld in verandering. De kapper speelt daarbij telkens zijn rol, als biechtvader, als opiniemaker, als verhalenverzamelaar, als barometer van de samenleving en spiegel van de maatschappij.
De verhalen in Barber shop zijn zeer uiteenlopend. Ook moeilijke thema’s komen aan bod, zoals racisme en discriminatie, corruptie en verval, genderongelijkheid en ballingschap.
Barber shop observeert en registreert zonder te oordelen of een kant te kiezen. Eerlijk en oprecht, met de nodige humor en respect voor de personages.
Vanaf woensdag 8 februari om 21.15 u.
De eerste aflevering is voor persvisie beschikbaar op pers.vrt.be.
“If you take care of your hair, your hair will take care of you.”
Kapper Larry in Detroit
De polsslag van de maatschappij
Het kapsalon is het vertrekpunt van alle verhalen in deze reeks. Wanneer een klant bij de kapper binnenstapt en plaats neemt in diens fauteuil, stopt de tijd. Zodra hij verdwijnt onder het kappersdoek komen de tongen los en wordt er gepraat. Persoonlijke beslommeringen, roddels, politieke verschuivingen, alles wat leeft bij de plaatselijke bevolking komt aan bod. De kapper verneemt het nieuws heet van de naald en is daarom een belangrijke bron van informatie in een gemeenschap.
In Detroit verwerken oud en jong op hun eigen manier het faillissement van hun stad. De Indiase kapster Soniya helpt haar klanten op te komen voor vrouwenrechten. De inwoners van Clacton-on-Sea reflecteren over hun nieuwe toekomst na de Brexit. In Rio de Janeiro haalt Pedro tieners van straat om het vakmanschap van het haarknippen door te geven. In Zuid-Afrika verglijdt de blanke middenklasse in armoede. En de Sahrawi vluchtelingen in Algerije bezinnen zich over de strijd om hun land.
Zo voelt Barber shop de polsslag van een wereld in verandering. Met alle spanningen die daarmee gepaard gaan, maar ook met dialoog en menselijke veerkracht als hoopvol toekomstperspectief.
Aflevering 1: Detroit (VS) - woensdag 8 februari
Detroit was ooit een bloeiende industriestad, waar Ford, General Motors en Chrysler werk verschaften aan zowat de hele bevolking. Maar de auto-industrie trok weg naar de lageloonlanden en een miljoen inwoners van de stad ging zijn heil elders zoeken. In 2013 ging de stad Detroit failliet. Motown werd Ghost town. Deze eerste aflevering vertelt een verhaal van nostalgie en fierheid tegen een achtergrond van economische recessie. Hoe het verleden kan helpen het heden te verdragen
In het decor van stedelijk verval in Detroit blijven enkele ‘diehards’ koppig hun zaakjes verder runnen. In kapsalon Roberto’s heeft de tijd geen grip op de kappers Roberto en Larry, en hun klanten. Soulmuziek galmt uit de boxen en de klanten schuifelen in slangenleren schoenen en maatpak het kapsalon binnen. Deze heren zijn levende herinneringen aan hoe het er ooit aan toe ging in Detroit. Ze leven in nostalgie en ondergaan de recessie in stijl.
Larry is de godfather van deze bende oude knarren en Roberto’s is hun gentlemen’s club. 'If you take care of your hair, your hair will take care of you’ Is hun motto. Roberto’s ligt in één van de gevaarlijkste wijken van Amerika en de rust in het kapsalon staat in schril contrast met de gewelddadige buurt. Schietpartijen en verkrachtingen zijn er dagelijkse kost. Je vindt er drugs en wapens op elke hoek. ‘Burning rubber’ is er het favoriete tijdverdrijf.
Deze eerste aflevering vertelt het verhaal van een verdwijnende generatie die zich vasthoudt aan het verleden en een jongere generatie die tracht te overleven in het heden.
Aflevering 2 : New Delhi (India) - woensdag 15 februari
In India ontstond de laatste jaren openlijk verzet tegen een van de meest verwerpelijke aspecten van de Indische samenleving: het onwaarschijnlijk hoge aantal verkrachtingen, geweld tegenover vrouwen en de straffeloosheid van de daders. Vrouwen hebben er weinig tot geen kans op rechtvaardigheid en lijken gedoemd tot een teruggetrokken bestaan.
Maar niet Soniya. Enkele jaren geleden overleefde ze een zuuraanval en werd ze verminkt voor het leven. Ze vond de kracht om zich te verzetten tegen het stigma dat de maatschappij haar oplegt. Soniya heeft nu een schoonheidssalon en kapperszaak in New Delhi. Ze is ook een voorvechtster en boegbeeld geworden van slachtoffers van zuuraanvallen. Ze geeft ook lezingen over de gender-problematiek.
Deze aflevering van Barber shop gaat over de positie van de vrouw in India, de relativiteit van schoonheid en het belang van zelfrespect.
Aflevering 3 : Clacton-on-Sea (VK) - woensdag 22 februari
Hoe kon het gebeuren dat Engeland voor de Brexit stemde? In de kleine kuststad Clacton-on-Sea, reflecteert barbier Susan over de grote Europese vraagstukken zoals de migratiecrisis, moslimextremisme, economisch verval en de positie van het Verenigd Koninkrijk ten opzichte van de Europese Unie.
Susan is een van de zeldzame vrouwelijke barbiers en beoefent haar beroep al sinds haar veertiende. In de gesprekken met haar klanten, balanceert ze op een moeilijke lijn: enerzijds is haar engagement voor de buurt hartverwarmend, anderzijds sluit ze zich af voor het onbekende. Een herkenbare tweestrijd voor alle Europese samenlevingen. Haar barber shop, die evengoed een lokale hang out is, laat ons toe in de leefwereld van de gewone Engelsman, zijn angsten, woede en frustratie, en zijn hoop op vernieuwing. Een actueel portret van de rauwe onderlaag van een verdeeld land
Aflevering 4 : Rio De Janeiro (Brazilië) - woensdag 1 maart
Rio de Janeiro is een stad die tot de verbeelding spreekt. Het grootste carnaval ter wereld, stranden als Copacabana en Ipanema, Braziliaanse schoonheden, voetbal, samba en bossanova, enz. Brazilië maakte zich mooi voor de Olympische Spelen van 2016, om een goede indruk te maken op de wereld de sportliefhebbers van alle landen goed te ontvangen. Maar de mensen van de sloppenwijken werden, zoals altijd, vergeten.
Deze aflevering van Barber shop toont de huidige situatie in de favela’s en de angst van de gewone mensen, niet alleen voor drugsdealers, maar ook voor de politie. Pedro runt een aftands kapsalon in de sloppenwijk Jacarezinho waar hij jonge criminelen en drugsverslaafden van de straat probeert te houden door hen op te leiden als kapper. Pedro verhuurt zijn kappersstoelen aan de jongeren onder één voorwaarde: ze moeten uit de buurt blijven van drugs en misdaad. Zijn kapsalon ligt in een gewelddadige favela, ook wel Gazastrook genoemd, waar schietpartijen in de straten dagelijkse kost zijn. Je vind er politie op elke hoek van de straat met het geweer in de aanslag.
Temidden van dit chaotische kat-en-muisspel is het kapsalon Salon Farhia een veilige haven, een trefpunt waar jongeren die het geweld en drugs hebben afgezworen, andere jongeren inspireren om hetzelfde te doen. Met oneindig veel geduld en het woord van God tracht Pedro een toekomst te geven aan jongeren die volgens hem anders ter dood zijn opgeschreven.
Deze aflevering vertelt het verhaal van een man met een missie die met schaar en scheermes dingen probeert te veranderen.
Aflevering 5 : Pretoria West (Zuid-Afrika) - woensdag 8 maart
Zuid-Afrika kent een woelige geschiedenis van racisme en geweld tegen zijn zwarte bevolking. Vandaag, in het Post Mandela-tijdperk en met de ANC aan de macht worden de rollen echter omgekeerd. Er is sprake van een ‘Black Economic Empowerment’, waarbij de zwarten bevoordeeld worden op gebied van jobs en huisvesting. De blanke middenklasse brokkelt af en steeds meer mensen vervallen in armoede. Met geweld, overmatig drugs- en alcoholgebruik tot gevolg.
Deze aflevering brengt het verhaal van die arme blanke middenklasse, die zich afsluit van de samenleving en zich vestigt in een streng-religieuze gemeenschappen buiten de steden.
Adri (36) is de kapster van Filadelfia Ark, een nederzetting voor door het leven geslagen blanken ten westen van Pretoria. Ze knipt buiten op een stoel voor haar bungalow. Mensen komen bij haar voor haar zachte aanpak en een goed gesprek. Het leven in Filadelfia wordt gedirigeerd door het woord van de Heer en heeft een bijna paradijselijke uitstraling, met vijvers, dieren en een open eetplaats. Maar de mensen die er wonen, vertellen vooral een verhaal van uitsluiting, armoede en angst in een land dat nog altijd geteisterd wordt door racisme.
Aflevering 6 : Smara vluchtelingenkamp (Algerije) - woensdag 15 maart
De woestijn in Algerije is één van de heetste plekken op aarde. Honderden kilometer zand, zonder water, bomen of enige andere vorm van vegetatie. Op deze onherbergzame plek wonen sinds 1975 ongeveer 150.000 vluchtelingen, Sahrawi genaamd. Het zijn de oorspronkelijke bewoners van de Westelijke Sahara die hardhandig verdreven zijn na een Marokkaanse invasie in hun geboorteland. Een muur van meer dan 2700 kilometer met duizenden Marokkaanse soldaten erop en miljoenen landmijnen verhinderen elke mogelijke terugkeer.
Mohammed is geboren in de kampen en heeft een klein kapsalon waar zonnepanelen en autobatterijen bepalen wanneer hij kan scheren of licht heeft. Hij is populair bij jong en oud. Ze nemen plaats in zijn met plastic overtrokken kappersstoel en spuien hun gedachten. De oudere generatie hoopt na 40 jaar verbanning nog steeds op een vredevolle oplossing, de jeugd daarentegen is klaar om de wapens op te nemen en Marokko aan te vallen.
Deze aflevering vertelt het verhaal van een vergeten conflict, waar de laatste hoop wegtikt en plaats maakt voor opgekropte wraak.
Luc Vrydaghs maakte voor Canvas eerder de soortgelijke reeks Gas Station, die onder meer bekroond werd met een Silver Award op het Fipa-festival in Biarritz. Ook zijn originele reisreeksen Madagascar en Guatemala waren te zien op Canvas.
Barber shop is een productie van Cassette for timescapes voor Canvas