Er is vandaag nood aan een diepgaand debat over de grote thema’s van onze tijd.  Daarom grijpt Canvas terug naar de formule van Nachtwacht, het spraakmakende late night debatprogramma dat liep van 2003 tot 2005.  Jan Leyers is ook nu de moderator. In de eerste weken van het nieuwe seizoen vraagt Nachtwacht zich af welke rol religie kan spelen in onze samenleving, of romantische liefdesidealen voorbijgestreefd of zelfs gevaarlijk zijn, en of we het klimaat kunnen redden door onze economie opnieuw uit te vinden. Maar de allereerste aflevering is gewijd aan een goed dat steeds zeldzamer lijkt te worden: onze privacy.

 

Voor economiefilosoof Rogier De Langhe wordt privacy overbodig. We zullen alles delen, ook onze privégegevens. Zo zullen platformen als Google ons leven en de samenleving leuker en efficiënter maken, en zelfs de overheid vervangen. Socioloog Ben Caudron is het radicaal oneens: we worden nu al constant bewaakt en beïnvloed, zegt hij. Maar zullen we onze privacy nog kúnnen beschermen eenmaal artificiële intelligenties ons leven sturen? Dat vraagt Jan Leyers aan AI-specialiste Mieke De Ketelaere.

Zaterdag 9 februari om 22.05 u. op Canvas.

Meer informatie hieronder.

Privacy is passé

Overal rondom ons liggen machtige organisaties op de loer om zicht te krijgen op ons privéleven, en die gegevens te verkopen. En daarvoor zijn alle middelen goed. Dat bleek de voorbije maanden uit het alsmaar uitdijende Facebook-schandaal, en in de nieuwe reeks Facebook en ik op Canvas. Maar economiefilosoof Rogier De Langhe betoogt in Nachtwacht dat we ons zorgen maken om niks. Meer nog: het opgeven van onze privacy is even wenselijk als onvermijdelijk.

Voor De Langhe (Universiteit Gent) is privacy hopeloos passé. Het begrip ontstond ook pas in de 19^e eeuw, zegt hij. Pas toen de industriële revolutie machthebbers betere communicatiemiddelen en meer controle over de burgers verschafte, ontstond de behoefte om ons privéleven af te schermen. Maar in de nieuwe digitale wereld hebben we er alle belang bij om onze geheimen te delen: hoe meer Google, Amazon en co over ons weten, hoe meer rotklusjes ze uit onze handen kunnen nemen. Bovendien vervaagt het onderscheid tussen privé en publiek op elk vlak – kijk maar naar sociale media. En burgers gebruiken al die kennis over mekaar net om méér macht te verwerven – bijvoorbeeld door te gaan samenwerken via die sociale media. We hebben dus echt geen reden om bang te zijn. “Als we een samenleving willen waarin we niet eenzaam maar verbonden zijn, dan moeten we onze privacy durven in vraag stellen.”

Privacy is een recht

Voor de Brusselse internetpionier Ben Caudron is die evolutie levensgevaarlijk. Volgens hem zijn we hard aan het bouwen aan een samenleving waar alles draait om bewaking en beïnvloeding. Bedrijven én overheden houden ons constant in de gaten, en gebruiken die informatie om ons gedrag te beïnvloeden. En daarna verkopen ze die informatie door zodat anderen hetzelfde kunnen doen. “Het is onvoorstelbaar naïef om te denken dat Facebook goede bedoelingen met ons heeft.” Daarom moet de staat ingrijpen, zegt Caudron, en technologiebedrijven dwingen om privacy van bij de ontwikkeling in hun systemen in te bouwen.

Artificiële intelligentie: een zegen of een vloek voor onze privacy?

Maar zullen we onze privacy nog kúnnen beschermen eenmaal artificiële intelligenties ons leven in handen nemen? Dat vraagt Jan Leyers aan AI-specialiste Mieke De Ketelaere. Zij is voorzichtig optimistisch. Enerzijds kan AI net ingezet worden om onze privacy te beschermen. Anderzijds gaan artificiële intelligenties vandaag soms bijzonder slordig om met onze privacy en onze vrijheden. Zo vond een AI-beveiligingssysteem in een luchthaven een Aziaat verdacht “omdat hij zijn ogen dichthield”. De man mocht een nachtje in de cel doorbrengen. De Ketelaere vindt het ook bijzonder opvallend dat de IT-wereld nog altijd overal mee wegraakt. “Als er iets fout loopt in de auto-wereld of de medische wereld, dan moeten ze meteen verantwoording afleggen. Bedrijven als Facebook en Google doen vrolijk verder.”

Rogier De Langhe gaat nog een stapje verder. Volgens hem zullen megabedrijven als Google en Facebook steeds meer de rol van de overheid overnemen. Eigenlijk is dat nu al zo, beweert hij. “Er zijn nog wel verkiezingen, maar niet meer voor de mensen die de macht hebben.”

Moeten we vechten voor onze privacy, of ze net wegschenken?

Nachtwacht met Jan leyers, zaterdag 9 februari om 22.05 u. op Canvas.