“In alles wat ik doe is de moslim in mij aanwezig.”

Youssou N'Dour in Wanderlust - De muzikale verhalenverteller van Senegal - zondag 3 september

In Wanderlust ontmoet filosofe Alicja Gescinska heel diverse mensen die elk op hun manier nadenken over thema's waarrond alle grote religieuze en filosofische tradities cirkelen: liefde, schoonheid, angst, geloof, enz. Ze zoekt hen op in hun eigen biotoop voor een ontspannen gesprek over de kern der dingen.

In de eerste aflevering van het nieuwe seizoen, op zondag 3 september, is Alicja te gast bij de Senegalese wereldster Youssou N’Dour, wellicht de meest bekende Afrikaanse muzikant, maar ook een man die inspiratie en engagement haalt uit zijn geloof.

Op zondag 3 september om 20.15 u. op Canvas en vrtnu.be.

Voor een interview met Alicja Gescinska: interviews@vrt.be

De kracht van muziek

Youssou N'Dour is de bekendste Afrikaanse muzikant ooit. Zijn muziek leverde hem naast een Grammy Award, samenwerkingen op met onder meer Peter Gabriël, Sting, Bruce Springsteen en Neneh Cherry. Hij heeft miljoenen fans over de hele wereld en zijn liedjesteksten getuigen van een grote dosis engagement. Op Afrikaanse ritmes stuurt hij moeilijke thema's de wereld in.

“Muziek is een sterke kracht”, aldus Youssou N'Dour. “Muziek is ook een taal. Het is waarschijnlijk één van de oudste talen en tegelijkertijd is het een heel universele taal. Via de muziek kan mensen iets bijbrengen. Soms is de muziek in Afrika een vorm van journalistiek. Op mooie harmonieuze tonen kan je moeilijke thema's bespreekbaar maken. Het is zoals een journalist die een kritisch artikel schrijft over wantoestanden. In plaats van het artikel te lezen, luister je naar de muziek en de boodschap in de tekst. De boodschap wordt zo gemakkelijker begrepen.”

Traditie en moderniteit

Youssou komt uit een geslacht van ‘griots’, traditionele muzikale verhalenvertellers. Zijn grootmoeder langs moeders kant voedde hem op in de tradities van de griotcultuur. Deze moderne Afrikaanse troubadours hebben binnen de stammencultuur van Senegal een vooraanstaande rol.

Youssou N'Dour zingt meestal in de taal van zijn stam, het Wolof, maar af en toe klinken in zijn teksten ook Franse woorden door. Zijn talent werd op jonge leeftijd ontdekt en bracht hem snel internationale successen.

Het geloof als bron van inspiratie en engagement

In 2004 kreeg Youssou N'Dour een Grammy Award voor zijn album Egypt, een plaat waar hij de islam bezingt als een religie van vrede en tolerantie. Met deze ode aan de islam verwoordt hij zijn geloof als moslim.

“In alles wat ik doe is de moslim in mij aanwezig. Het beïnvloedt mijn dagelijks leven. Het is ook een van de redenen van mijn engagement. Religie zorgt ervoor dat ik de dingen doe die ik doe en de dingen laat die niet goed zijn om te doen. Want tijdens mijn bezigheden ben ik me constant bewust van mijn geloof als moslim. Ik denk dat het heel belangrijk is omdat het mij toleranter maakt. Het maakt dat ik beter kan luisteren. Ik denk dat het belangrijk is dat iedere mens in iets kan geloven.” (Youssou N'Dour)

Dakar, Senegal en de wereld

Youssou N'Dour is niet alleen de bekendste Afrikaanse muzikant uit de geschiedenis. Hij is ook eigenaar van een televisiezender, een mediabedrijf en een nachtclub. In 2012 stelde hij zich kandidaat als president van Senegal. Wegens onvoldoende wettige handtekeningen werd hij uitgesloten als presidentskandidaat, maar hij werd door de nieuwe president wel aangesteld als minister van Cultuur. Tot 2013 oefende hij deze functie met veel enthousiasme uit. Nu is hij nog altijd adviseur van de president. Hij werd door Time uitgeroepen tot één van de 100 meest invloedrijkste mensen ter wereld, een eretitel die hij vooral te danken heeft aan zijn werk als mensenrechtenactivist.

“Toen ik de passie van de muziek voelde, op jonge leeftijd, werd mijn droom duidelijker. Ik wilde rondreizen met mijn muziek. Dat was mijn droom. Vanuit de Medina kon ik de zee zien. 's Nachts zag ik de boten uitvaren en vertrekken. En in die tijd vertelden we tegen elkaar dat we naar Amsterdam zouden vertrekken of ergens ver weg konden gaan. Zo droomden we. Het waren jongensdromen.” (Youssou N'Dour)

Jaren later zou zijn muziek de wereld veroveren en ondertussen reist de Senegalese zanger naar alle uithoeken van de wereld. Maar altijd keert hij terug naar Dakar, zijn thuishaven. Zijn jeugd, zijn geloof, zijn familie, zijn lief en leed liggen in de hoofdstad van Senegal.

Bezoek tijdens de ramadan

In Dakar leeft Youssou N'Dour afgeschermd van de buitenwereld. Een heel bataljon security-mensen en assistenten waakt over zijn privacy.

Gewoonlijk geeft hij een interview van een uur op de hotelkamer. Maar dankzij geduld en lange onderhandelingen mocht de ploeg van Wanderlust hem drie dagen lang telkens enkele uren volgen in zijn persoonlijke leven.

Alicja bezoekt hem in zijn woning tijdens de ramadan en kan hem volgen tijdens repetities in zijn muziekstudio. Samen delen ze de Iftar en praten ze over geloof, engagement en een beter Afrika.

De volgende weken in Wanderlust

In de volgende afleveringen van Wanderlust ontmoet Alicja:

De Nederlandse schrijver Marcel Möring – 10.9
De Britse psychiater en schrijver Theodore Dalrymple – 17.9
De Afghaanse journaliste en filmmaakster Nelofer Pazira – 24.9
De cisterciënzer-abt van Orval Lode Van Hecke – 1.10
De Sloveense filosofe en sociologe Renata Salecl – 8.10
De Vlaamse filmmaker Raoul Servais – 15.10
De Britse schrijfster Sara Maitland – 22.10
De Japanse christelijke muzikant en Bach-kenner Masaaki Suzuki – 29.10
De Brits-Amerikaanse auteur Lesley Hazleton

Wanderlust op vrtnu.be: reeks 2 én de hele eerste reeks

Op vraag van veel kijkers wordt de eerste reeks van Wanderlust opnieuw online gezet op vrtnu.be. Ze zal beschikbaar zijn van vanaf 27 augustus tot 5 november.

Uiteraard is ook elke aflevering van de tweede reeks te bekijken op het videoplatform. Telkens vanaf de eerste uitzending tot eind november.

Wereldbeeld: een platform over levensbeschouwing

Bij de start van het eerste seizoen van Wanderlust vorig jaar, startte Canvas met het online-platform Wereldbeeld (canvas.be/wereldbeeld) waar gefocust wordt op zingeving, filosofie en religie. Naast gedetailleerde info over het programma Wanderlust kan je er ook extra rubrieken terugvinden. Het platform groeit gestaag met wekelijks nieuwe bijdragen en inzichten.