Filip van België. De lange weg naar de troon. Aflevering 2: "Hij kan het niet."

Op 15 april van dit jaar werd koning Filip 60. Vandaag zit hij iets meer dan zeven jaar op de troon. Naar aanleiding daarvan brengt Canvas een vierdelige biografische documentaire over het leven van de zevende koning der Belgen. Filip van België. De lange weg naar de troon zoomt in op de belangrijkste momenten uit het leven van Filip  aan de hand van archiefbeelden en interviews met gezaghebbende journalisten, politici en mensen uit de entourage van de koning. Een aantal ex-medewerkers van Filip of van het Paleis spreekt daarbij voor het eerst voor de camera.

In de tweede aflevering gaat het onder meer over Filips opleiding aan de Koninklijke Militaire School, zijn passie voor luchtvaart, een moeilijk gesprek in de ruimte en de 'karaktermoord' op de prins door voormalig hofmaarschalk Herman Liebaers.

Filip van België. De lange weg naar de troon. - Aflevering 2: "Hij kan het niet."
​Maandag 28 september om 21.20 u. op Canvas en via VRT NU.

De makers en een aantal getuigen uit de reeks zijn beschikbaar voor interviews.
​Contacteer: anne.stroobants@vrt.be

Student aan de Koninklijke Militaire School

Na zijn middelbare schooltijd gaat Filip naar de tweetalige Koninklijke Militaire School. Hij wordt er ingeschreven voor de opleiding 'Alle wapens', een studierichting met veel aandacht voor politieke en sociale wetenschappen. Zijn resultaten zijn tot op vandaag staatsgeheim. Minder geheim is de fysieke paraatheid van Filip. Tijdens militaire oefeningen te land, ter zeer en in de lucht moet hij niet onderdoen voor zijn promotiegenoten. ’s Avonds is hij vaak te vinden in de fitnesszaal van de Koninklijke Militaire School, waar hij voor de spiegel zijn spieren balt. Maar Filip loopt toch wat verloren. Hij is eenzaam en dat ontgaat Boudewijn niet. Hij vraagt zijn vleugeladjudant kolonel Guy Mertens om zich over zijn neef te ontfermen. Het klikt tussen de 22 jaar oudere Mertens en Filip. De twee raken bevriend en reizen de wereld rond. Tot aan zijn dood is Mertens in alle discretie een compagnon de route van Filip. 

"In de ruimte is geen protocol."

Filip houdt van het leger. Meer bepaald van de luchtmacht. Als eerste lid van de koninklijke familie behaalt hij het brevet van gevechtspiloot. Filip is gepassioneerd door alles wat met luchtvaart te maken heeft. Wanneer hij in 1992 astronaut Dirk Frimout opbelt, die op dat moment in een baan rond de aarde zweeft, wil Filip het ijs breken met het zinnetje: ‘U kan mij Filip noemen want in de ruimte is geen protocol’. De ingestudeerde binnenkomer mist zijn effect omwille van het grote tijdsverschil dat er op de lijn met de ruimte zit. Het zinnetje achtervolgt Filip tot op vandaag. En zo zijn er wel meer zinnetjes die een eigen leven gaan leiden.  

"Het besef dat hij ooit tot de functie van koning geroepen zou worden, heeft hem gedurende een lange periode verlamd. Dan komt er een soort verkramptheid over je waardoor je elk woord drie keer in je mond draait en het als het buitenkomt verkeerd valt."
​Yves Desmet

"Als je Filip zo bezig ziet dan denk je: ‘die is samengesteld uit de hardste houtsoorten.’’
​Jan Van den Berghe

Die houterigheid en onzekerheid heeft volgens verschillende van de getuigen te maken met zijn moeilijke en ongelukkige jeugd in een disfunctionele familie.

"Hij kan het niet."

In 1991 geeft voormalig hofmaarschalk Herman Liebaers een interview aan Yves Desmet van de Morgen. Initieel onderwerp van het interview: de mening van bibliotheekwetenschapper Liebaers over de omstreden Biliothèque Nationale die François Mitterand in Parijs liet bouwen. Na het interview vraagt Desmet wat Liebaers van Filip vindt. Liebaers is scherp. Terwijl het bandje van Desmet loopt zegt hij: ‘Hij kan het niet, een droevig geval’. Het zinnetje is een rechtstreekse karaktermoord op Filip. Hij is 31 en zijn geloofwaardigheid als officieuze troonopvolger is bijzonder klein.

"Ik denk dat wat Liebaers zei niets anders was dan wat de hele Wetstraat op dat moment dacht."
​Yves Desmet

Twee jaar later op 31 juli 1993 overlijdt Boudewijn plots in zijn buitenverblijf in Spanje. Filip is zijn mentor kwijt. Filip is ontredderd en een aantal moeilijke jaren breken aan. 

Met getuigenissen van onder meer de journalisten Jan Van den Berghe, Mario Danneels, Christian Laporte en Yves Desmet, Marc Van Craen (voormalig woordvoerder Koning Boudewijn, Frank Claeys (medestudent Koninklijke Militaire School), Luc De Vos (prof. em. KMS), Willy Claes (Minister van Staat), Moniek Delvou (voormalig woordvoerdster Jean-Luc Dehaene), Pascale Mertens (VRT-journaliste), Jacques De Kimpe (voormalig adviseur Prins Filip).