Brief aan de paus

11 december 2025 - Twee en een half jaar geleden zorgde de televisiereeks Godvergeten voor een aardverschuiving in Vlaanderen. De getuigenissen over seksueel misbruik in de kerk lieten niemand onbetuigd. Sindsdien volgt de redactie verder op wat er allemaal is gebeurd met betrekking tot deze thematiek. Dat resulteert nu in Brief aan de paus, een eenmalige documentaire die in het voorjaar op het scherm verschijnt.

Er is veel gebeurd sinds Godvergeten. Een parlementaire onderzoekscommissie onderzocht het misbruik in de kerk, een tweede commissie boog zich over het gerechtelijk onderzoek, net als de Hoge Raad voor Justitie. De paus kwam op bezoek en ontmoette 15 slachtoffers van seksueel misbruik. De koning sprak zich uit, net als de premier. Een nieuwe paus werd verkozen en ook die ontmoette recent een delegatie van Belgische slachtoffers. Voormalig bisschop van Brugge Roger Vangheluwe werd bijna vijftien jaar na zijn ontslag alsnog teruggebracht tot de lekenstaat. Andere gekende daders van seksueel misbruik kregen dezelfde kerkelijke sanctie. Operatie Kelk werd afgerond: niemand wordt vervolgd. Duizenden Vlamingen lieten zich uit het doopregister schrappen, verschillende slachtoffers vonden voor het eerst de moed om te spreken. Bisschop Bonny werd door aartsbisschop Terlinden opgevolgd als referent voor misbruik in de kerk. Er kwam een nieuw aanspreekpunt en recent kregen erkende slachtoffers een eenmalige vergoeding van 3000 euro.

In deze documentaire komen verschillende slachtoffers van seksueel misbruik aan het woord om te vertellen hoe zij dit allemaal hebben beleefd. Dat doen ze in een (fictieve) brief aan de paus, waarin ze de hoogste kerkleider zelf willen informeren over hun ervaringen bij wat er in België allemaal is gebeurd, zowel op politiek, juridisch als kerkelijk vlak. Sommige van die getuigen waren al te zien in Godvergeten, anderen niet. Zijn ze blij en hoopvol met wat er is gebeurd, of overheerst teleurstelling? Waar hopen ze op? Hebben ze de erkenning die ze zochten, ook daadwerkelijk gekregen? Naast verschillende overlevers, blikt ook aartsbisschop Luc Terlinden in Brief aan de paus terug op de voorbije twee jaar, duidt hij welke inspanningen de Belgische kerk levert en hoe hij tegemoet wil komen aan de grieven van de slachtoffers.

Want die zijn er nog steeds. Hoewel er veel is gebeurd de voorbije jaren, hebben veel slachtoffers toch het gevoel dat er nog steeds niet voldoende naar hen wordt geluisterd.

Brief aan de paus is een programma van VRT Studio's voor VRT Canvas.